نظام آوایی- ادراکی آب در فضای باغ ایران؛ بررسی موردی: باغ فین و شازده

ماهیت فضایی شکننده و میرای باغ‌های تاریخی از یک‌سو و اهمیت «میراث غیرمادی» و زیبایی‌شناسانه باغ‌های رسمی ایرانی که در متون ادبی به وفور به توصیف آن پرداخته شده از سوی دیگر، این ضرورت را ایجاب می‌کند که علاوه بر مطالعات انجام شده در زمینه‌های کالبدی و مورفولوژی، ثبت اتمسفر منحصر به‌فرد آنها در مطالعات علمی جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. این مقاله با پرداختن به یکی از اجزای منظرساز باغ ایرانی یعنی آب به تبیین جایگاه کیفی آن در حوزه ادراکی می‌پردازد و این فرضیه را دنبال می‌کند که با وجود فقر محیطی در پهنه بیابانیِ بستر باغ‌های رسمی ایران، نوع به‌کارگیری کمیت حداقل آب در کنار سایر اجزای باغ به غنای ادراکی و به‌طور مشخص در این مقاله ادراک شنوایی منجر شده است. به همین منظور روش تحقیقی مشتمل بر سه مرحله (1) مشاهده و ثبت صدای آب، (2) بررسی توصیفات مبتنی بر حافظه ادراکی و (3) بررسی کیفیت ادراک پیاده از صوت آب در دو باغ مطالعه شده - فین و شازده - اتخاذ گردیده است. نتایج تحقیق به‌صورت استقرایی به استخراج قابلیت‌های صوتی آب در ساختار فضایی باغ به انضمام لیستی از افکت‌های صوتی منتج از آن برای استفاده در حوزه منظر و معماری می‌پردازد.